Cytologia, na której wykonanie musimy poświęcić tylko kilka minut ratuje życie. Ale wiele z nas o tym nie pamięta. Dlaczego warto, a nawet trzeba regularnie poddawać się temu badaniu wskazują przykre, choć prawdziwe dane? Ostatnie statystyki wykazują, że aż pięć Polek codziennie umiera na raka szyjki macicy. A wystarczy się badać – robić regularnie proste i niewymagające skierowania badanie cytologiczne.
Pierwsze badanie zaleca się w wieku 25 lat.
Kobiety przed 25. rokiem życia
badaniu powinny się poddawać, jeśli bardzo wcześnie rozpoczęły współżycie płciowe bądź wykazują ryzykowne zachowania seksualne, na przykład mają wielu partnerów.
Nie powinny także czekać do 25. urodzin kobiety, które są nosicielkami wirusa HIV, wirusa brodawczaka ludzkiego - HPV, przyjmują leki immunosupresyjne albo były leczone z powodu nadżerki czy dysplazji szyjki macicy.
W fazie wczesnego raka zwykle nie ma żadnych objawów. Kobieta, która nie wykonuje regularnie cytologii, a jest zarażona wirusem HPV, zwykle nie zdaje sobie z tego sprawy. Od momentu zakażenia do rozwoju wczesnej postaci raka, tzw. raka przedinwazyjnego, który jest całkowicie uleczalny, mija od pięciu do dziesięciu lat. Z powodu zaniedbań badań kontrolnych w Polsce 60% przypadków raka szyjki macicy rozpoznaje się w drugim i trzecim stopniu zaawansowania, kiedy leczenie jest mniej skuteczne. Kobiety niestety zgłaszają się do lekarza wtedy, gdy dolegliwości stają się coraz bardziej uciążliwe i niepokojące.
W ostatnich latach w USA pojawiła się nowa technika, która ma na celu zwiększenie akuratności badania cytologicznego. Cytologia wykonywana metodą ThinPrep® Pap Test™ zmieniła sposób przygotowywania preparatu. Narzędzie, którym pobiera się komórki w całości zanurza się w roztworze utrwalającym (wszystkie komórki przechodzą do roztworu - nic nie zostaje na szczotce, tak jak w trakcie klasycznego rozmazu). Następnie roztwór filtruje się w celu oddzielenia krwinek i śluzu, a pozostałość rozprowadza na szkiełku. Badania przeprowadzone na kilku tysiącach kobiet wykazały, że wykrywalność atypowych komórek zwiększyła się z zastosowaniem tej metody o 65%.
Cytologia jednowarstwowa - obraz z mikroskopu
Cytologia jest w pełni wiarygodnym badaniem wykrywającym wszelkie zmiany w szyjce macicy – od łagodnych stanów zapalnych po raka. Cytologia jednowarstwowa daje większe możliwości diagnostyczne, minimalizuje liczbę nieprawidłowych lub nieczytelnych wyników oraz poprawia jakość i wiarygodność wyniku cytologicznego. Podczas pobierania wymazu dla cytologii konwencjonalnej może się zdarzyć, że materiał zostanie nierównomiernie rozprowadzony na szkiełku. Komórki mogą być wtedy niewidoczne lub będą zachodziły na siebie. Badania wykazały też, że zdarzają się sytuacje, gdy większość komórek nie zostaje przeniesiona na szkiełko lub jest zniszczona przez użycie niewłaściwego przyrządu do pobierania. Zwiększa to prawdopodobieństwo konieczności ponowienia badania. Obraz na szkiełku z próbką przygotowaną metodą ThinPrep® Pap Test™ jest czysty i przejrzysty. Metoda pobierania materiału dla cytologii jednowarstwowej umożliwia przygotowanie i zabezpieczenie większej ilości komórek do analizy oraz lepszej ich prezentacji podczas oceny mikroskopowej w laboratorium.
Cytologia jednowarstwowa jest bardzo efektywna, wykrywa nawet bardzo wczesne zmiany nowotworowe. Pozytywny wynik cytologii jednowarstwowej oraz ujemny wynik testu na obecność wirusa HPV oznacza, że szansa na rozwój zmian mogących powodować raka szyjki macicy podczas najbliższych 3 lat jest bliska zeru.
Jak przygotować się do badania cytologicznego?
Najlepszym okresem do zrobienia cytologii jest czas między 10. a 20. dniem cyklu. Cytologia nie powinna być wykonywana wcześniej niż w 4 dniu po miesiączce i nie później niż w 4 dniu przed następną miesiączką. Przed pobraniem wymazu nie należy stosować żadnych leków dopochwowych. 24 godziny przed cytologią powinno się zrezygnować ze współżycia płciowego oraz ograniczyć zabiegi higieniczno-pielęgnacyjne okolicy narządów płciowych. Jeśli stosuje się jakieś środki dopochwowe lub irygacje, trzeba odczekać co najmniej 3 dni, a w ciągu 2 dni poprzedzających cytologię powinno się powstrzymać od współżycia. Stosując się do tych prostych zasad, zmniejsza się ryzyko zafałszowania wyniku badania.
Jak przebiega badanie cytologiczne?
Lekarz najpierw wprowadza do pochwy wziernik, a przez niego małą trójzębną szczoteczkę na dość długiej rączce. Na szczoteczkę pobiera z dwóch miejsc próbki złuszczonego nabłonka szyjki macicy wraz ze śluzem. Każdą próbkę przenosi się na osobne szkiełko, potem barwi ją i ogląda pod mikroskopem. Wynik badania jest już gotowy po dwóch tygodniach.