Jama nosowa

Jama nosowa (łac. cavum nasi) – przestrzeń ograniczona powierzchnią wewnętrzną nosa zewnętrznego oraz kośćmi twarzoczaszki. Jama nosowa wyścielona jest unaczynioną błoną śluzową z nabłonkiem wielorzędowym migawkowym, zawierającym liczne komórki kubkowe. Wyróżnia się jamę nosową właściwą ograniczoną od przodu nozdrzami przednimi (łac. nares), od tyłu łączącą się zaś z częścią nosowa gardła przez nozdrza tylne (łac. choanae). Każda z obu jam nosowych ma cztery ściany: górną, dolną, przyśrodkową i boczną. Ze ściany bocznej do światła jamy nosowej wystają trzy lub niekiedy cztery małżowiny nosowe: górna, środkowa i dolna oraz ewentualnie najwyższa. Pod nimi znajdują się przewody (przewód nosowy górny, środkowy i dolny), które łączą się ku tyłowi w jeden przewód nosowo-gardłowy, który ku tyłowi przechodzi w część nosową gardła. Do przewodów maja ujście zatoki przynosowe. Jamę dzieli na dwie części przebiegająca strzałkowo przegroda nosowa (septum nasi) składająca się z części kostnej i chrzęstnej. 250px

Oddychanie

W oddychaniu jama nosowa pełni rolę filtru. Powietrze dostające się do niej jest ogrzewane, nawilżane oraz filtrowane z drobnoustrojów oraz kurzu. Jest to możliwe ze względu na występowanie w jamie nosowej dużej ilości nabłonka wielowarstwowego migawkowego, z licznymi komórkami śluzowymi. Z tego powodu zdrowsze jest oddychanie poprzez nos niż przez usta. Wdychane powietrze z jamy nosowej przenosi się do gardła. Nos jest również silnie ukrwiony, aby powietrze dostające się do płuc miało temperaturę dodatnią. Całe drogi oddechowe wyścielone są nabłonkiem urzęsionym, czyli nabłonkiem zaopatrzonym w rzęski. Pokryty jeszcze dodatkowo śluzem, stara się zebrać wszystko to, co unosi się w powietrzu: pyły, drobnoustroje i inne substancje, na przykład te, które znajdują się w dymie papierosowym. Jednym słowem oczyszcza powietrze, które dochodzi do płuc. Nos dodatkowo nawilża powietrze, ponieważ wilgotne powietrze jest lepsze dla płuc.

Zmysł węchu

W jamie nosowej znajduje się pole węchowe – część nabłonka węchowego, zawierająca urzęsione komórki węchowe z receptorami węchowymi. Ich pobudzenie jest pierwszym etapem drogi sygnału nerwowego do mózgu (zob. kodowanie zapachu). U gatunku ludzkiego pole węchowe zajmuje ok. 5 cm² nabłonka jamy nosowej.

Zatoki przynosowe

Ujścia zatok: * zatoka szczękowa do przewodu nosowego środkowego * zatoka czołowa do przewodu nosowego środkowego * komórki sitowe przednie i środkowe do przewodu nosowego środkowego * zatoka klinowa do zachyłku klinowo-sitowego * komórki sitowe tylne do przewodu nosowego górnego. Zatoki wysłane są błoną śluzową taką jak jama nosowa, lecz błona zatok jest cieńsza.

Kształt a klimat

Na obszarach chłodnych i suchych ludzie mają wyższe, węższe, stosunkowo dłuższe i gwałtowniej zwężające się w górnej części jamy nosowe niż na obszarach gorących. Zapewnia to właściwe ogrzanie i nawilżenie oraz może powodować większą wrażliwość na przeziębienie przy zmianie strefy klimatycznej na chłodniejszą.